Skleroterapia jest jedną z metod leczenia niewydolnych pni żylnych, tj. żyła odpiszczelowa czy żyła odstrzałkowa, ich bocznic zasilających żylaki, ale też tzw. „prostych” żylaków oraz śródskórnych poszerzeń żylnych – venulektazji, zwanych potocznie „pajączkami”.
Jest to metoda nieoperacyjna, wykonywana ambulatoryjnie (w gabinecie), a Pacjent bezpośrednio po zabiegu wraca do codziennych czynności.
Zabieg skleroterapii polega na podaniu do światła żyły środka obliterującego w postaci piany lub płynu o odpowiednim stężeniu leku (uzależnione to jest od kalibru naczynia), który powoduje jej zamknięcie i stopniowe zanikanie. Leczenie to jest stosunkowo nieszkodliwe jeśli Pacjent przestrzega zaleceń lekarza.
Wstrzyknięcia przeprowadzane są za pomocą bardzo cienkich igieł (venulektazje i żyły siatkowate) lub tradycyjnych igieł o rozmiarach odpowiednich dla kalibru naczynia (duże żylaki i niewydolne żyły) bądź specjalnie do tego przeznaczonych i są niemal bezbolesne (czasem występuje uczucie pieczenia i niewielki ból gdy pęknie żyłka). Po wstrzyknięciu leku żyła obkurcza się, podrażniona ściana żyły włóknieje, ustaje przepływ krwi i w czasie kilku dni do kilku, kilkunastu tygodni żyła przestaje być drożna i widoczna {pozostaje zwykle przebarwienie (dotyczy powierzchownie położonych żył), które z czasem ustępuje, jednak czasem (ale wyjątkowo rzadko) może to trwać dość długo, nawet do 12 m-cy,}. Czas potrzebny do ostatecznego efektu uzależniony jest od kalibru naczynia i skłonności osobniczych.
Zabieg skleroterapii wykonywany jest w warunkach ambulatoryjnych i trwa na ogół 10-30 minut. Po zabiegu pacjent wraca do codziennych czynności i może wrócić do pracy. Konieczne jest chodzenie w opasce elastycznej lub pończosze ( II stopień ucisku) zgodnie z zaleceniami lekarza. Uzyskanie dobrego wyniku wymaga czasem (gdy istnieje duża liczba niewydolnych żył) kilkukrotnych sesji wstrzyknięć w różnych odstępach czasowych.
Skleroterapię wykonuję przy użyciu nowoczesnego transilluminatora (oświetlacza naczyniowego) VEINLITE oraz/bądź aparatu ULTRASONOGRAFICZNEGO. Aparat USG jest wykorzystywany przy ostrzykiwaniu niewydolmych pni żylnych czasem dużych bocznic i żylaków a oświetlacz w trakcie zabiegu na naczyniach siatkowatych oraz tzw. „pajączkach”.
Używając VEINLITE – metoda polega na oświetleniu skóry specjalnym źródłem światła. Emitowane światło umożliwia zlokalizowanie niewidocznych podczas badania USG drobnych naczyń (żył siatkowatych) zasilających tzw. „pajączki” i sieci naczynek widocznych na nogach na głębokości do ok. 1 cm. Zamknięcie naczynia zasilającego powoduje także zamknięcie drobnej sieci naczyń żylnych bez konieczności bezpośredniego podania leku. Pozwala to na zmniejszenie ewentualnych przebarwień, które mogą pozostać po zabiegu i w znaczący sposób poprawia jakość zabiegu.
Skleroterapia przy użyciu VEINLITE jest doskonałą metodą leczenia najprostszych żylaków oraz śródskórnych poszerzeń żylnych i tzw. „pajączków”. Bardziej skomplikowane żylaki pierwotne leczy się skleroterapią pod kontrolą ultrasonografii.
ECHOSKLEROTERAPIA – Żyłę odpiszczelową lub odstrzałkową uwidacznia się w obrazie USG i pod kontrolą wzroku wprowadza się igłę do niewydolnego pnia żylnego, następnie podaje się sklerozant w postaci spreparowanej piany – taka postać leku powoduje, że nie rozpływa się on w żyle i zamyka tylko wybrane żyły lub wybrane żylaki, a także działa dłużej w danym miejscu. Jest to tzw. echoskleroterapia pianowa metodą Tessariego. Do preparowania piany używam niemieckich zestawów EasyFoam oraz najnowocześniejszego aparatu produkcji hiszpańskiej VARIXIO. Metodą tą można leczyć nawet duże żylaki, co pozwala uniknąć zabiegu chirurgicznego. Tym sposobem leczy się również tzw. żylaki nawrotowe po wcześniejszej operacji klasycznej lub EVLT
Działanie środka sklerotyzującego
Substancja chemiczna jaką jest sklerozant działa poprzez wywoływanie stanu zapalnego w ścianie naczynia. Białka zawarte w ścianie naczyń żylnych oraz białka zawarte we krwi powodują związanie i unieczynnienie podawanego środka. Taka dezaktywacja zachodzi już w miejscu podania środka, tak samo jego siła działania maleje wraz z odległością od miejsca wkłucia. Dalsze naczynia w organizmie nie są niszczone przez środek chemiczny, który dodatkowo jest dezaktywowany przez szybkie rozcieńczenie w krążącej krwi. Jednak żyły w które podajemy środek, zostają wyłączone z krążenia. To daje dodatkową pewność bezpieczeństwa tej techniki.
Skleroterapia w leczeniu owrzodzeń żylnych
Skleroterapia jest doskonałym zabiegiem wspomagającym leczenie owrzodzeń żylnych. Dzięki możliwości uwidocznienia, aparatem VEINLITE, niewydolnych żył w okolicy owrzodzenia można dokonać zamknięcia ich środkiem sklerotyzującym, co w istotny sposób przyspiesza gojenie owrzodzeń żylnych jak również w dużej mierze zapobiega nawrotowi. By zabieg był bardziej skuteczny należy poddać się skleroterapii niewydolnego pnia żylnego, zwykle odpowiedzialnego za owrzodzenie. Najczęściej jest to żyła odpiszczelowa.
Postępowanie po skleroterapii
Po skończonym zabiegu i założeniu opatrunku uciskowego chory powinien spacerować przez 10-30 minut (decyduje lekarz). Nie wolno w tym czasie siedzieć, stać ani leżeć. Pierwszy opatrunek uciskowy (bandaż, bądź pończocha) na nodze należy trzymać 2-3 doby – lub w zależności od zalecenia lekarza. Następnie ucisk (bandaż, bądź pończocha) należy stosować przez 3-4 tygodnie (lub dłużej gdy lekarz zaleci) od rana do wieczora. Nie należy eksponować kończyn na działanie promieni słonecznych (ryzyko utrwalenia ewentualnego przebarwienia), rozgrzewać kończyn dolnych, a kąpiel należy brać pod prysznicem w letniej wodzie. Przy bardzo dużych żylakach wskazany jest ucisk przez okres dłuższy niż miesiąc od ostatniego zabiegu. W czasie noszenia pończochy konieczne jest prowadzenie czynnego trybu życia i codzienny, co najmniej 40-60 min. spacer. Należy unikać dłuższego stania lub siedzenia. Przy dużych żylakach pojawienie się zaczerwienienia, bądź bolesności jest korzystnym zjawiskiem i wskazuje na właściwy efekt działania środka obliterującego. Natomiast przy niewielkich żylakach zasinienie oraz przebarwienia są zjawiskami normalnymi, które z czasem ustępują (przebarwienia mogą utrzymywać się do pół roku, wyjątkowo do roku). Przy owrzodzeniach z dużymi żylakami istnieje możliwość nasilenia zaczerwienienia w drugim tygodniu po zabiegu, co jest również korzystnym zjawiskiem. Niewielki obrzęk kostki czy stopy jest normalny w czasie noszenia opatrunku, mija po jego zdjęciu. Niewielka bolesność także jest zjawiskiem przejściowym. Gdy jednak powstaje duży obrzęk, któremu towarzyszy silny ból lub inne
dolegliwości, konieczna jest konsultacja lekarza prowadzącego.
Powikłania i skutki uboczne po skleroterapii
Jak w każdej medycznej procedurze, tak samo i w tej możliwe są powikłania. Rzadko zdarzają się reakcje alergiczne na podany środek. W większości przypadków dotyczą leczenia dużych żylaków, gdzie podaje się większą ilość bardziej stężonego środka sklerotyzującego (np. do żyły odpiszczelowej).
W przypadku małych żył takich jak żyły siatkowate może się zdarzyć uszkodzenie skóry w wyniku pęknięcia naczynia przy podawaniu środka lub nadwrażliwości na preparat lub w przypadku gęstej sieci bardzo kruchych naczyń żylnych. W takich wypadkach zdarzają się odczyny zapalne i swędzenie lub pieczenie w miejscu podania, przebarwienia skóry (zwykle ustępujące po kilku miesiącach). Niezwykle rzadko zdarzają się przypadki martwicy skóry po obliteracji drobnych naczyń, która goi się z pozostawieniem blizny. Wyjątkowo może dojść do zapalenia zakrzepowego żył głębokich czy zatorowości płucnej (tak jak w przypadku innych metod leczenia chorób żył). W każdym przypadku niezbędna jest indywidualna ocena ryzyka dla pacjenta. Obrzęk skóry w miejscu podania środka, niewielkie bąble, zaczerwienienie skóry wokół oraz ból w kilka godzin lub dni po obliteracji jak również niewielkie zwyżki ciepłoty ciała należą do obrazu leczenia i mogą być skutecznie niwelowane poprzez zastosowanie zimnego okładu, leku przeciw bólowego oraz ucisku zewnętrznego – stopniowanej kompresji.
Należy pamiętać, że nie da się przewidzieć i zagwarantować oczekiwanych wyników zabiegu.